อริยสัจ 4 ข้อที่ 4 มรรคมีองค์ 8 ประการ

          อิทัง โข ปะนะ ภิกขะเว ทุกขะนิโรธะคามินี ปะฏิปะทา อะริยะสัจจัง (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็นี้แลเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์อย่างแท้จ้ริง คือ)

อะยะเมวะ อะริโย อัฏฐังคิโก มัคโค (ทางมีองค์ ๘ เครื่องไปจากข้าศึก คือกิเลส นี้เอง) เสยยะถีทัง (ได้แก่ สิ่งเหล่านี้ คือ)

• 1. สัมมาทิฏฐิ (ปัญญาอันเห็นชอบ)
• 2. สัมมาสังกัปโป (ความดำริชอบ)
• 3. สัมมาวาจา (วาจาชอบ)
• 4. สัมมากัมมันโต (การงานชอบ)
• 5. สัมมาอาชีโว (ความเลี้ยงชีวิตชอบ)
• 6. สัมมาวายาโม (ความเพียรชอบ)
• 7. สัมมาสติ (ความระลึกชอบ)
• 8. สัมมาสมาธิ (ความตั้งจิตชอบ)

          การปฏิบัติมรรคทั้ง 8 ประการนี้ล้วนเชื่อมโยงถึงกัน มีผลสืบเนื่องถึงกันและกัน มรรค 7 ข้อแรกจะส่งผลให้มรรคข้อสุดท้ายคือสัมมาสมาธิสำเร็จได้ สัมมาสมาธิจะทำให้บรรลุธรรมได้ตามลำดับ และการบรรลุธรรมขั้นสูงต่อๆไป ก็ต้องปฏิบัติมรรค 8 ประการนี้อีกเช่นกัน เป็นอริยมรรคส่วนของพระอริยเจ้า จนบรรลุอรหัตตมรรคที่สามารถดับตัณหาได้อย่างหมดสิ้น เป็นอันถึงนิโรธความดับทุกข์ ในบทความนี้ จะขออธิบายเฉพาะมรรค 8 ในส่วนของปุถุชนก่อน ส่วนมรรค 8 ของพระอริยเจ้าจะอธิบายในภายหลัง

          พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงการปฏิบัติมรรคทั้ง 8 ไว้ในมหาจัตตารีสกสูตรว่า สัมมาทิฐิมรรคข้อที่ 1 เป็นตัวนำ เป็นตัวตัดสินในการละชั่ว ทำดี แล้วก็มีสัมมาวายามะ (ความพยายามที่ถูกต้อง) เป็นตัวดำเนินการในขณะที่ปฏิบัติการละชั่ว ทำดี ทางกาย และวาจา (สัมมาวาจา และสัมมากัมมันตะ) เป็นข้อถัดมา และมีสัมมาสติ (ระลึกชอบ, เตือนตนให้ละชั่ว ทำดี) เป็นตัวควบคุมใจ โดยมีสัมมาสมาธิเป็นจุดมุ่งหมาย มรรคทั้ง 7 ประการข้างต้นล้วนมีผลเพื่อให้สัมมาสมาธิสำเร็จ และสัมมาสมาธินี้จะนำไปถึงนิโรธ ความดับทุกข์นั่นเอง โดยมีมรรคทั้ง 7 ประการที่เหลือคอยสนับสนุน มรรคทั้ง 8 ประการเกี่ยวเนื่องถึงกันอย่างนี้ 

อ้างอิง

• 1. มหาจัตตารีสกสูตร <http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=3724&Z=3923&pagebreak=0>
• 2. ขันธสูตร http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=17&siri=48
• 3. กามสุตตนิทเทส http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=29&A=6&w=%A1%D2%C1%CA%D8%B5%B5%B9%D4%B7%E0%B7%CA&option=2
• 4. GB 101 ความรู้พื้นฐานทางพระพุทธศาสนา http://www.kalyanamitra.org/th/article_detail.php?i=13409
• 5. บทสวดธัมมจักกัปปวัตตนสูตร (พร้อมคำแปล) https://www.dmc.tv/pages/praying/Dhammajak.html>

      Cr. พม.วุฒิชัย วุฑฺฒิชโย

                   พอจ.ประจำรายวิชา